Waar haal je appels vandaan?

Er zijn drie mogelijkheden:

  • Boomgaard met ciderrassen aanplanten
    Wie een boomgaard begint met het doel om er appels van te oogsten om cider te maken, kan bij de keuze van appelrassen kiezen voor de rassen die het meest geschikt zijn om cider van te maken.
  • Appelrassen kiezen
    Wie appels koopt of aangeboden krijgt om sap en vervolgens cider van te maken, kan voor cider geschikte rassen kiezen of bijmengen met geschikte rassen om cider te maken.
  • Je moet het doen met wat je hebt
    Vaak zal er cider gemaakt worden van appels die beschikbaar zijn: de oogst van een bestaande boomgaard. Wel kan er dan nog bijgemengd worden met appels van geschikte rassen.

Voor het cider maken, richten we ons met name op het fruit dat afkomstig is van oude fruitrassen zoals die voorkomen in hoogstamboomgaarden. Naast hun specifieke teelt- en smaakeigenschappen heeft het fruit uit deze boomgaarden vaak een lager stikstof gehalte. Dit komt omdat deze boomgaarden meestal niet worden bemest met (kunst)mest. Door het lagere gehalte aan stikstof in het fruit en het sap verloopt de gisting langzamer. En dit heeft weer een positief effect op de ontwikkeling van smaak- en geurstoffen en worden soms niet alle sukers omgezet in alchol doordat de gisten stikstof te kort komen. Zo kun je een wat zoetere cider krijgen.

Boomgaard met ciderrassen aanplanten

Wie een boomgaard begint met het doel om er appels van te oogsten om Nederlandse cider van te maken, kan bij de keuze van appelrassen kiezen voor de meest geschikte rassen.

Hier is een pdf te downloaden met een overzicht van (oude) appelrassen die  geschikt zijn voor sap- en ciderbereiding. Het land van herkomst, de oogstperiode en bewaarperiode wordt vermeld, of het meer een handappel is of een appel die vooral geschikt is om te verwerken (moes, appeltaart of voor sap) en een korte omschrijving.

Omdat een appelboom moet passen op de grondsoort en  ook andere belangrijke kenmerken heeft als groeiwijze en ziektegevoeligheid, is het handig om advies te vragen aan een gespecialiseerde  fruitbomenkweker. Er zijn door heel Nederland fruitboomkwekers waar je bomen van oude fruitrassen kunt kopen. Niet elke boomkweker heeft alle rassen in voorraad, maar in overleg is veel mogelijk. In onderstaande lijst staan de meeste fruitbomenkwekers van oude rassen genoemd.

Boomkwekers van oude fruitrassen

A. Kleefstra

Boskwei 3 9262SX

Sumar 0650972593

H. Veldhuis

Koelmansstraat 2 7722LX

Hoonhorst 0529402339

Boomkroon (Landgoed Zuylenstein)

Rijksstraatweg 3/9 3956CH

Leersum 064944087

De Baggelhof, L. Dijk

Baggelveld 2 9312VE

Terheijl 0611518397

De Batterijen

Bonegraafseweg 68 4051CH

Ochten 0344641271

De Fruittuin V.O.F.

Wemeldingse zandweg 10 4421ND

Kapelle 0611395456/ 011342944

Floris' natuurlijke bomen

Rijndonksestraat 8 5275HJ

Den Dungen 0611482850/ 0645497493

Jos Frijns & Zn.

Groot Welsden 30 6269EV

Margraten 0434581246

Hendrik ten Elsen

Kempersdijk 50A 7161RG

Neede 0545293065

Josje Regout

Noordenseweg 50 2421XX

Nieuwkoop 0172571918

De Sterappel

Weiweg 7 4064Cl

Varik 0621954018

de Vrolijke Noot

Oosterbutenweg 2 8351GH

Wapserveen 0521321580

Cultura

Van Eemneslaan 25 8184DD

Wilhelminaoord 0521381551

Hamminga

Hoofdkade 65 9561JJ

Ter Apel 0599581993

L. Duijts

Noordbroeksterweg 6 9621BH

Slochteren 0598421571

M. Tross

Koeweidendijk 25 7161RJ

Neede 0545293003

Op goede grond

Bigtelaar, t/o nr. 1b 4891PC

Rijsbergen 0640973539

Kwekerij G. Snel

Huizerstraatweg 2 1411GN

Naarden 0355253712

 J. Hengeveld

Koopweg 11 7122 LR

Aalten/Lintelo 0315617311/ 0623666808

B. Jansen Manenschijn

Dijkerhoekseweg 17 7451LV

Dijkerhoek /Holten 0548363486

G. van Santvoort

Hollestraat 3, 5712 HB

Someren 0493492656

 

De Fruithof in Frederiksoord (Drenthe)  beheert een collectie van 800 verschillende appel-, peren- en pruimenrassen en een bezoek aan de boomgaard kan inspirerend werken. Zie: www.fruithof-frederiksoord.nl .

Ook op andere plekken in Nederland zijn zogenaamde collectieboomgaarden te vinden. Soms zijn het verenigingen zoals de Pomologische Vereniging Noord-Holland met een collectieboomgaard (Volgerweg 26, 1462 HR Middenbeemster). maar vaak zijn het particuliere pomologen die rassen 'verzamelen'. 

In Engeland, Frankrijk en Spanje heeft men speciale ciderrassen geselecteerd die in een mix een goede grondstof vormen voor de wijze van cider maken die in deze landen gebruikelijk is. Bedenk wel dat deze rassen met hun specifieke gehalten aan suiker-, zuur- en tanninegehalten horen bij de manier van cider maken in deze landen. Daardoor kent de cider in elk van deze landen een eigen smaak. Hoewel je deze rassen waarschijnlijk ook in Nederland kunt aanplanten, moet je wel bedacht zijn op het feit dat elk ras zijn eigen eisen stelt aan de groeiplaats en groeiomstandigheden.

Links

Stichting Fruithof Frederiksoord - http://www.fruithof-frederiksoord.nl/

meer

Appelrassen kiezen

Wie appels koopt of aangeboden krijgt om cider van te maken, kan geschikte rassen kiezen of bijmengen met geschikte ciderrassen.

Hier is een lijst te downloaden met een overzicht van (oude) appelrassen die  geschikt zijn voor sap- en ciderbereiding. Het land van herkomst, de oogstperiode en bewaarperiode wordt vermeld, of het meer een handappel is of een appel die vooral geschikt is om te verwerken (moes, appeltaart of voor sap) en een korte omschrijving.

Hoe weet je waar fruit beschikbaar is? Het beste is op pad te gaan en uit te kijken naar boomgaarden met hoogstamfruitbomen en vervolgens de eigenaar benaderen. Je kunt ook bij vrienden, familie en kennissen vragen of zij adressen weten. 

Ook van peren kun je cider maken. In Frankrijk (poiré), Engeland (perry) en Oostenrijk (birnemost) gebruikt men daar speciale perenrassen voor. 

Je kunt een kleine hoeveelheid kweeperen bijmengen voor een hoger tannine gehalte. Ook kun je een wilde appel aanplanten en de vruchten bijmengen.

meer

Je moet het doen met wat je hebt

Vaak maak je cider maken van appels die je beschikbaar hebt: de oogst van een bestaande boomgaard. De oogst kan van jaar tot jaar verschillen per boom en daarmee ook in de samenstelling van het fruit dat je kunt oogsten.

Wel kun je natuurlijk voorafgaand aan het persen een mengsel maken van hoeveelheden van bepaalde rassen met meer of minder zoete smaak. En later, na het persen, kun je ook nog bijmengen met sap van een bepaald zoeter of zuurder ras om zo sap te krijgen van het gewenste suiker- en zuurgehalte. Zie bijgaande lijst voor appelrassen die meer zoet of zuur zijn. 

Als je niet weet welke appelras(sen) je hebt en het leuk vindt om het uit te laten zoeken, kan je terecht bij deskundigen, zogenaamde pomologen die aan de hand van enkele vruchten het ras kunnen bepalen. Je kunt je in ieder geval wenden tot de Fruithof in Frederiksoord

Of er kan een pomoloog geraadpleegd worden, bijvoorbeeld via:

meer